Harlingen Heiligeweg 30

  • Adres: Heiligeweg 30 
  • Bouwjaar: 18e eeuw 
  • Restauratie: 1976 
  • Architect: J.D.vd Molen te Sneek 
  • Aannemer: J. Bloemsma te Achlum 
1976

In de loop van de achttiende eeuw drong een opmerkelijke gevelvariant in de Nederlandse steden door. Tot dan hadden topgevels in allerlei varianten: tuiten, trappen, halzen, klokken enz. het stadsgezicht bepaald. Omdat de bevestiging van de geveltop met de kapconstructie na eeuwen weer en wind vaak gebreken ging vertonen, ging men er in deze achttiende eeuw toe over om de gevels af te toppen, al of niet te verhogen en ze vervolgens van een gevellijst, een kroonlijst met een gootlijst en van een voorschild voor de kap te voorzien. Nieuw gebouwde panden kregen eveneens steeds vaker een lijstgevel met soms zeer verzorgde bekroningen.

Een van de merkwaardigste producten in Harlingen van deze achttiende-eeuwse mode, die zich in de negentiende eeuw versterkt voortzette, is het scheve en asymmetrische pand Heiligeweg 30, dat de Hein Buisman stichting in 1976 restaureerde. Het pand lijkt altijd als woning in gebruik te zijn geweest, maar in 1845 stond het vermeld als pakhuis met woning. Het naastgelegen pand met lijstgevel huisvestte vroeger een smederij. Door de lijstgevel lijkt het pand twee volle bouwlagen hoog te zijn, maar aan de ankers aan de zijkanten is te zien dat de kap al halverwege de verdieping begint. Daarom steekt ook maar een klein gedeelte van het voorschild boven de daklijst uit. Beneden is het pand drie vakken breed en bevat het een deur met panelen en bovenlicht en twee T-vensters. De kozijnen, ook die van de verdieping, hebben licht getoogde bovendorpels en worden afgedekt door hoge hanenkammen. De ramen van de verdieping zijn niet in het midden van de gevel geplaatst maar zijn naar links verschoven, uit de smalste rechterhoek, waar vroeger vermoedelijk een bedstede gezeten heeft. Bij de restauratie is de houten pinakel die het dak bekroonde vervangen door een hoekschoorsteen die uitgelijnd met de assen van het pand scheef gemetseld is. De stoep is toen voorzien van stevige stoeppalen.

19760201 Bestek Heiligeweg 30